Çoğuz kuzulayan Orta Anadolu merinosu koyunlarında BMP15 gen polimorfizminin araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SELEN ACAR

Danışman: Muhammet Kaya

Özet:

Üretim sistemlerinde optimum kuzu sayısı iklim, yem mevcudiyeti veya veteriner bakımı gibi çevresel faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Bu yüzden yalnızca yavru sayısını arttırmaya odaklanma doğru değildir. Koyunlarda fertilite ile ilgili özellikler düşük kalıtsallığa sahiptir ve fenotipe dayalı seleksiyon genellikle zaman alıcıdır. Ovulasyon oranının iyileştirilmesi ve üretim sistemleri tarafından optimum yavru sayısının belirlenmesi açısından koyunların genotiplerine bakılarak ıslah programlarının oluşturulması daha etkili olacaktır. Ovulasyon oranına etki eden TGFβ süper ailesi üyesi olan bazı majör genlerde (BMP1B, BMP15 ve GDF9) belirlenen mutasyonların kalıtım modellerine göre çoğuz kuzulamaya veya kısırlığa neden olduğu gözlemlenmiştir. Fertilite özellikleri ile ilgili verimin artması, optimum yavru sayısının stabilize edilmesi, üreme ile ilgili genetik bozuklukların koyunlarda belirlenmesi ve insanlar için bir model olarak kullanılması açısından doğurganlık ile alakalı genlerinin incelenmesi önem taşımaktadır. Bu çalışmada Tarım ve Orman Bakanlığı destekli yürütülen Eskişehir İlinde Orta Anadolu Merinosu Koyun Irkının Halk Elinde Islahı Alt Projesinin Sivrihisar İlçesinde bulunan çeşitli işletmelerde yetiştirilen Orta Anadolu Merinos ırkı koyunlarında BMP15 geninin dizi analizi yöntemi ile mutasyonları belirlenerek etkileri detaylı araştırılmıştır. Kandan DNA izolasyonundan sonra ilgili primerler ile PCR çalışması yapılarak, hedef gen bölgeleri agaroz jel elektoforezde görüntülenmiştir. Araştırma örneklerinin BMP15 lokusu PCR ürünleri dizi analizi yöntemi ile araştırılmış ve genotipler belirlenmiştir. Elde edilen diziler gen bankası verileri ile karşılaştırılıp aligment edilerek ekson 1 için CTT delesyonu, ekson 2 için FecXG alleline çok yakın olan T>C missens mutasyonu ve FecXH mutasyonları tespit edilmiştir. Bu çalışma sayesinde tez projesinde yer alan hayvanların döl verimi ve doğum başına düşen yavru sayısını etkileyecek olan mutasyonlar belirlenmiş olup ıslah çalışmalarına rehberlik ederek doğumdaki kuzu sayısının arttırılması hedeflenmektedir.