Jeolojik Problemlerin Araştırılmasında Kullanılacak Zaman Ortamı Elektromanyetik Aygıt Tasarımı


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yunus Can Kurban

Danışman: Erhan Altunel

Özet:

Zaman Ortamı Elektromanyetik (ZOEM) yöntemler, yeraltı yapılarının iletkenlik

özelliklerini belirleyebilme yetenekleri sayesinde jeolojik problemlerin araştırılmasında

yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak mevcut ölçüm aygıtları, sabit zaman pencereleri,

analog pencereleme sınırlamaları, gürültü filtreleme vb. konulardaki yetersizlikleri

nedeniyle çeşitli kısıtlamalar barındırmaktadır. Bu çalışma kapsamında, yeni tasarlanan

aygıtla bu tür kısıtlamaları aşmak için farklı bir veri toplama tekniği önerilmiştir.


Çalışma kapsamında geliştirilen sistemde, sinyaller analog pencereleme yerine

yüksek örnekleme hızında sayısallaştırılarak kaydedilmekte ve pencereleme işlemi veri

toplama sonrasında yapılabilmektedir. Bu yaklaşım, kullanıcıya ölçüm sonrası frekans

analizi, gürültü filtreleme ve farklı pencereleme seçenekleri gibi uygulama esneklikleri

kazandırmaktadır. Aygıt; verici kontrol ünitesi, ayarlanabilir kazançlı yükselteç,

sayısallaştırıcı modülü, RTK-GNSS destekli konumlandırma sistemi ve saha kullanımına

uygun güç ünitesi ile donatılmıştır.


Laboratuvar testleri aygıtın doğruluk ve kararlılık açısından başarılı performans

sergilediğini ortaya koyarken, test sahalarında yapılan uygulamalar aygıtın GPR, manyetik

gradyometre ve mikro gravite yöntemleriyle benzer anomalileri başarıyla tespit ettiğini

göstermiştir. Ayrıca, geliştirilen aygıt, klasik yöntemlere kıyasla daha net ve düşük gürültülü

veriler üretmiştir. Bu tez çalışması, ZOEM yönteminin veri kalitesi, yorumlanabilirliği ve

uygulama alanlarını genişletmeye yönelik katkı sunmaktadır.


Anahtar Kelimeler: ZOEM, Elektromanyetik, Jeofizik, Jeolojik Problemler