Türk makine sektörünün rekabet gücündeki dönüşümün karşılaştırmalı üstünlük yapısı ve ürün haritaları analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMRE BARAN

Danışman: Esin Kılıç

Özet:

Küreselleşme süreci içinde, her ülke ihracatın refah arttırıcı etkilerinden yararlanmak istemektedir ve bu nedenle dünyadaki rekabet koşulları gittikçe ağırlaşmaktadır. Küreselleşme, aynı zamanda, ülke ekonomilerini birbirlerine hiç olmadığı kadar sıkı bağlarla bağlamakta ve olumlu veya olumsuz ekonomik gelişmelerin ülke sınırlarını aşmasına neden olmaktadır. Bu ise ülke ekonomilerinin ve üretim yapılarının zaman içinde bir dönüşüm yaşamasına neden olmaktadır. Makine sektörü yatırım malı üreten ve bu özelliği ile ekonomilerdeki hemen her imalat sanayi sektörü ile bağlantılı olan bir sektördür. Ayrıca makine sektörü, üretim aşamalarının farklı coğrafyalara dağılması ve bu nedenle sektörün ihracatı ile ithalatının bağlantılı olabilecek yapısı nedeniyle küreselleşme sürecinden en fazla etkilenen sektörlerden biridir. Ayrıca olası küresel olumsuzluklar ülkelerin üretimlerini ve sanayileşme çabalarını da etkileyebileceğinden, sektör üretimi ve dış ticareti üzerinde de doğrudan etkileri bulunmaktadır. Bu çalışmada, gerek üretim ve ihracat potansiyeli gerekse de istihdam açısından Türkiye için son derece önemli olan makine sektörünün rekabet gücünde son yirmi yılda yaşanan dönüşüm ürün haritalama yöntemi ile incelenmektedir. Bu amaçla, 4 basamaklı harmonize sistem sınıflaması çerçevesinde elde edilen makine sanayi alt sektör verileri ile açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve ticaret dengesi endeksleri hesaplanmıştır. Endeks değerleri, ürün haritaları yardımıyla, son yirmi yıl ve bu zaman zarfında yaşanan küresel ekonomik gelişmeler çerçevesinde belirlenen alt dönemler için birlikte değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre sektörün genel görünümü güçlü bir rekabetçi yapıyı işaret etmemektedir. Ancak alt sektörler ve ürün grupları üzerine yapılan detaylı incelemeler sonucunda rekabet gücü ve net ihracatçı olma potansiyeline yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Yapılan analiz ile elde edilen önemli bulgulardan biri de alt sektörlerin önemli bir bölümünün 2009 küresel finans krizi sonrasında rekabet yapısı ve net ihracatçı olma yeteneğinde sıçrama yaşanmış olduğudur.